Kullandığımız ürünlerin pek çoğu önce hayvanlar üstünde sınanıyor; bunu bilmeyen yok. Ancak yapılan bu deneyler ne kadar gerçekleri yansıtıyor ve doğru? İşte çarpıcı ve bilgilendirici bir yazı…
Şöyle bir gününüzü düşünün.
Sabah uyandınız, ilk işiniz elinizi yüzünüzü yıkamak. Kullandığınız sabuna dikkat ettiniz mi? Diş macununuza? Diş fırçanıza? Makyajınız için kullandığınız fondöten, pudra, ruj, rimel, saç şekillendiriciniz, şampuanınız, yüzünüze sürdüğünüz krem, bulaşık deterjanınız, çamaşır deterjanınız, temizlik malzemeleriniz? İlaçlarınız? Gün içinde elinizi attığınız pek çok nesnede pek çok denek hayvanının acısı olabilir.
“Bana ne” demeden önce şunu düşünün:
Bir bulldog daha güzel görünsün diye üstünüzde acı veren testler yapılsa? O testin sonucunda kör kalsanız, saçlarınız dökülse, dahası ölseniz? Yapar mıydınız bunu? İzin vermezdiniz elbette. Bağırır, çağırır, bildiğiniz her dilde yardım isterdiniz. Peki, ya kimse dilinizden anlamasaydı? Tüm çığlıklarınıza rağmen 3 bulldog her gün gelip sizi teller arkasından çıkartıp, yeni bir teste alsaydı? Sanırım gerisini duymak istemeyeceksiniz.
Yılda 3 milyonun üzerinde hayvan ürün geliştirme sürecindeki deneylerde katlediliyor, yani her saniyede 3 hayvan bu sebeple hayatını kaybediyor.
Hayvanlarda Yapılan Deneyler İnsanlar İçin Ne Kadar Faydalı?
SHAC tarafından paylaşılan bir deney gerçeğini paylaşmak istiyorum önce. Bakın deneyler neler gösteriyor, ama bizler nelerle karşı karşıyayız.
-Şu an piyasada bulunan en az 50 farklı ilaç deney hayvanlarında kansere sebep olmuştur. Bunların kullanılmasına izin verilmesinin sebebi hayvan deneylerinin geçersiz olduğunun kabul edilmesidir.
-Hayvanlar üzerinde yapılan deneylerin, insanlar ve hayvanlar arasındaki anatomik ve biyolojik farklılıklar sebebiyle yanıltıcı olup olmadığı sorulduğunda, doktorların yüzde 88’i yanıltıcı olduğu konusunda hemfikir olmuştur.
-Hayvanlar üzerinde yapılan deneylere göre, limonata ölümcül derecede zehirli; arsenik, ağıotu ve botulin ise “güvenli” bulunmuştur.
– Reçeteli ilaç tedavilerinin yan etkilerinden dolayı bu ilaçları kullanan hastaların yüzde 40’ı zarar görmektedir.
-Piyasaya sürülmüş olan 200 binin üzerinde ilacın pek coğu şu anda piyasadan geri çekilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre 240 ceşit ilaç ‘gerekli’dir.
-Aspirin, digitalis (kalp ilacı), insulin (hayvanlarda özürlü doğumlara sebep olmuştur), penisilin ve insanlar üzerinde kullanılması güvenli diğer ilaçlar hayvanlar üzerinde yapılan deneylerde başarısız olmuştur. Hayvan deneyleri doğru ve kesin sonuç veriyor olsaydı bu ilaçların tamamı yasaklanmış olurdu.
-Thalidomid üreticileri mahkemeye çıkartıldığında, çok sayıda uzmanın hayvan deneylerinin insan ilaçlarında güvenilir sonuç vermediği konusunda fikir birliği sağlaması sonucunda beraat edebilmişlerdir.
-Morfin insanlar üzerinde uyuma etkisi yaratırken, kedilerde heyecan yaratmaktadır.
-Hastanede bulunan her altı hastadan biri, hayvan deneylerinde güvenli bulunduğu için kullanılan ilaçlardan dolayı hastanededir.
-Tüm dünyada bir saniye içinde deney laboratuvarlarında en az 22 hayvan ölmektedir. İngiltere’de her beş saniyede bir hayvan deneylerde hayatını kaybetmektedir.
Hayvanlarda Yapılan Deneyler İnsanlar İçin Ne Kadar Faydalı?
-Doğum kontrol hapları insanlar üzerinde kanı pıhtılaştrıcı etkiye sahipken, köpekler üzerinde tam tersi bir etki yaratmaktadır.
-Aspirin insanlarda ağrı kesici olarak kullanılmaktadır. Fare, tavşan ve sıçanlarda ise özürlü doğumlara sebep olmaktadır.
-Hayvan deneylerinde ispatlanamadığı için benzen’in insanlarda kansere sebep olduğu, araştırmacılar tarafından uzun süre kabul edilmemiştir.
-By-pass ameliyatları köpekler üzerinde bir sonuç elde edilemediğinden yıllarca yapılamamış ve beklemeye alınmıştır.
-Hayvanlar üzerinde yapılan deneylere güvenilecek olunsaydı, şu anda hala insanların C vitaminine ihtiyacı olmadığına, sigaranın kansere sebep vermediğine ve alkolün akciğere zarar vermediğine inanıyor olurduk.
-Hayvanlar üzerinde zararlı bir etkisi olmamasından ötürü, Asbest’in insanlarda hastalık yarattığı yıllarca inkar edilmiştir.
-Maymunlar üzerinde yapılan deney sonuçlarından dolayı , çocuk felci araştırmacıları bu hastalığa nasıl yakalanıldığı konusunda yıllarca yanlış yönlendirilmişlerdir.
Pek çok kişi buna aldırmıyor. Hayvanların zaten insanlar için yaratıldığına dair son derece sığ, gerçekten uzak ve acınası bir bakış açısı var bazı insanların.
Alice Walker der ki; “Yeryüzündeki hayvanların kendi varlık sebepleri vardır. Onlar insanlar için yaratılmamışlardır, tıpkı siyahların beyazlar, kadınların erkekler için yaratılmamış olduğu gibi…”
Hayvan Deneylerine Alternatifler
“İyi de” diyeceksiniz, “insanlığın üzerinde de denenemeyeceğine göre nerede test edilecek bunlar?”. Cevap çok basit ve eminim sizler de çok şaşıracaksınız.
Hayvan deneylerinin yerini alabilecek en az 450 metod bulunmaktadır. Bunlardan en fazla bilinenleri:
Bakteri Kültürleri
En eski ve en önemli alternatiflerden biridir. Yöntemi geliştiren Bruce Ames”in adıyla anılan Ames testinde, antibiyotik deneylerinde sınanacak ilacın karıştırıldığı ortamda yetiştirilen fare tifüsü bakterisi kültürü kullanılır. Bu yöntem 20 yıldır tavşanların yerine başarıyla kullanılmakta ve geliştirilmektedir.
Hücre Ve Doku Kültürü
İlaç deneylerinde kullanılır. Bir farenin karaciğerinden üretilen doku kültürünün 500 farenin yerine kullanıldığı bilinmektedir. Analjeziklerin denenmesinde beyin ve sinir hücreleri, diüretiklerin denenmesinde böbrek hücreleri kullanılabilir.
Fiziksel – Kimyasal Testler
Eskiden insülin üretimindeki testlerde bir üretim serisinde 800 fare öldürülürken, şimdi fiziksel-kimyasal modeller kullanılmaktadır.
Veri Bankaları
Dünya çapında yapılan binlerce deney, veriler saklanmadığı için boş yere yapılmaktadır. Çalışmaların gereksiz yere tekrarını önlemek için pek çok merkez bilgileri depolayarak kullanıcılara sunmaktadır. Örneğin Almanya”daki Salem enstitüsünde 12 bin deneyin sonuçları arşivlenmiştir.
Bilgisayar
Bilgisayar Destekli Moleküler Modelleme yoluyla bazı ilaç firmaları ilaç etkinliğini tasarım yoluyla denetliyor. Bu deneyler istenildiği kadar tekrarlanabilir, pek çok değişik seçenek tasarlanabilir.
Görsel – İşitsel Medyalar
Eğitimde hayvan kullanımı yerine yapılan tek bir deneyin görsel-işitsel medyalar yoluyla izlettirilmesi yaygınlaştırılıyor. Bu yöntemin hayvanların kurtarılmasının yanısıra görüntülerin tekrar tekrar izlettirilmesi, yakınlaştırılıp ya da yavaşlatılıp izlenebilmesi, çeşitli montajlar yapılabilmesi gibi avantajları da bulunuyor.
Tavuk Yumurtası Testi
Döllenmiş ama sinir dokusu gelişmemiş yumurtalarda kimyasal maddelerin zararlı etkileri deneniyor. Örneğin Toni Lindl tarafından geliştirilen bir yöntemle döllenmiş yumurtalardan kalp kası hücre kültürü geliştirilmiştir.
Hayvan Deneyleri Yapan Markalar ve Ürünler
Bütün bunlardan sonra dikkat etmek isterseniz aldığınız ürünün üzerinde ‘cruelty free’ (işkencesiz) yazmasına veya hayvan dostu ikonu olan beyaz tavşanı görmeye dikkat edebilirsiniz. Ve kısaca aşağıdaki 2 farklı listeye bakıp, mümkün olduğunca hayvanlara işkence eden markalara destek vermeyi azaltabilirsiniz.
Test Yapmayan Markalar
Biourjois, MAC, Lush Cosmetics, Benetton kozmetik ürünleri , Avon, Beiersdorf (Nivea, Eucerin), Chanel, Clarins , Clinique Laboratories, Dermalogica, Ecem Naturel Kozmetik (Owo), Estée Lauder, Hello Kitty, Lesa kedi-köpek mamaları (Goody, Champion), Oriflame, Revlon, Sodasan, Solgar Vitamin, Tommy Hilfiger
Test Yapan Ve Protesto Edilen Markalar
Braun (Gillette) , Colgate – Palmolive, L’oreal, Biotherm, Cacharel, Garnier Fruc., Giorgio Armani, Helena Rubinstein, Lancôme, Maybelline, Ralph Lauren, Vichy, Max Factor, Oral-B, Pantene, Pfizer, Procter & Gamble, 3M, Unilever, S.C Johnson (OFF! sivrisinek kovucu ve Oust ev parfümü), Reckitt Benckiser (Veet epilasyon ürünleri), Henkel – Schwarzkopf, Johnson & Johnson, Neutrogena, Givenchy, Calvin Klein, Vaseline, Dove, Alcon (ilaç firması), Sensodyne (diş macunu), Adidas (kozmetik), Davidoff, JOOP!, Lancaster, Protex (sabun), Ajax, Adidas, Axe, Polo
Bu Ayın Yuva Arayanı: Pamuk
Pamuk,1 yaşında dişi.Kliniğe pansiyoner olarak bırakıldı ve terk edildi.Kısırlaştırıldı,aşılandı ve sahiplendirildi.
Sahiplenen kişinin bu kalpli kediciği tartakladığı anlaşılınca geri alındı. Yemeden içmeden kesilen bu güzel çocuğa kalbi kocaman bir aile geçici olarak evini açtı,onu hayata bağladı.Ama artık zamanı kalmadı. yeniden yuva arıyoruz.
Burcu Tüzün
