Başlığa şaşırdınız mı? Zeugma köprü başı anlamına geliyor. Ve Zeugma Müzesi’ne eğer gitmediyseniz, bu yazıyı okuduktan sonra ilk fırsatta gideceksiniz,demektir.
Gaziantep’te 2000 yılında açılan dünyanın en büyük mozaik müzesiyle adından söz edilen Zeugma’yla sonunda tanışabildim. O zamanlarda basında yer almışsa da benim gözümden kaçmış. Bazen, insan günlerin getirdiği uğraşlardan bazı önemi duyumları kaçırabiliyor; aynen bende olduğu gibi…
Gaziantep’te İpek Yolu’na kurulmuş Zeugma Müzesi. Binanın tam karşısında yapılan deve heykelleri de bu yolu betimleyerek oraya mistik bir hava katıyor. Bence de güzel olmuş…
Müzenin girişinin karşısında Zeugma mozaiklerinden oluşmuş çeşitli hediyelik eşyalar satan bir mağaza ve çay içebileceğiniz bir yer var. Ortasındaki geniş bölüme tastan eserler yerleştirilmiş. Biletinizi aldıktan sonra güvenlikten geçiyorsunuz. Sizi güvenlik görevlisi karşılıyor: “Hoş geldiniz, şu an müzenin tanıtımıyla ilgili filmimiz başlamıştır; isterseniz seyredin” diyor. Bu çok hoşuma gitti. Bu müzenin nasıl oluştuğunu anlamak ve seyretmek gerçekten ilginç olacaktı; izlemeye başladım. Film önce Zeugma şehrinin tarihçesiyle başlayıp, bu zamana kadarki dönemlerini, aşamalarını, nasıl bir müze haline geldiğini on dakikalık bir gösterimle anlatıyor.
Köprü başı anlamına gelen Zeugma Antik Kenti, Fırat Nehri’nin kolay geçilebilen bir noktasında kurulmuş ve en önemli geçit yeri olmuş. İskender MÖ. 300 yılında Selencus bölgesinde Helenistik dönemde yeniden imar edilmiş. Roma devrinde çok büyümüş, sanat ve ticari alandaki faaliyetleriyle zengin bir yapıya sahip olmuş. Zengin villaları süsleyen mozaik döşemelerle ve heykel sanatıyla ilgili kendine özgü eserler ortaya çıkarmış. Daha sonra Bizans döneminde eski önemini yitirmiş ve sonunda İslam akınlarına dayanamamış. (Nedense bu durum bana tuhaf gelmedi. Tarihte hep böyle olmuştur: Biri yapmış, öteki bozmuş…
Zeugma Müze’sinin girişinin karşı duvarındaki görkemli Akhilleus mozağiyi beni mest etti.
Mitolojik tanrıların Posedoın, Venüs, Perseus ve Andromeda, Dıonsyos ve Ariadne’nin düğünü , Europe’nin kaçırılışı mozaikleriyse, yazmakla anlatılmaz; görülmesi gerekir..
Mars Heykeli, Hamam kompleksi ve değişik desenli milyonlarca taş görsellikleriyle sizi o zamana götürüyor. Hele karanlık bir odada Zeugma şehri Çingenecinin bir mozaik tablosu var ki, saatlerce önünde durup seyredebilirsiniz. Çarkıfelek imgesi ve geometrik desenlerin taban mozaikleri de o dönemdeki villaların ihtişamını gözler önüne seriyor.
Zeugma Müzesi üç katlı… İçerisi çok ferah, iyi ışıklandırılmış.. En ilginci de bazı bölümlerinde dokunmatik masalarda mozaik yap boz yapıyorsunuz . Kim akıl etmişse; çok iyi etmiş. Çünkü sanatsal bir mola verdirtiyor…
Gaziantep’te böyle bir müzenin olması, beni çok gururlandırdı. Herkesin zaman ayırarak gidip görmesini isterim. Çıkışta da Zeugma Çingene’sinin kitap ayracından almayı sakın unutmayın…
