Facebook’un CEO ‘su Sheryl Sandberg’in “LEAN IN” * adlı kitabi Amerika’da Mart ayında piyasaya sunulduktan kısa bir süre sonra en çok okunan ve bir o kadar da en çok tartışılan kitap oldu.
Kitabını “Feminist Manifesto” diye tanımlıyor. Kendisine yöneltilen ‘Feminist’ misiniz? sorusunu da şöyle cevaplıyor:
”Kendimi üniversite yıllarında feminist olarak tanımlamazdım. Ama şimdi tanımlayabilirim, iş yaşamında kadınlarla erkeklere eşit fırsatların tanınmasını destekleyecek isem, evet öyleyim diyebiliriz.”
O, kadınların iş hayatında kişisel ve kurumsal engelleri aşıp, daha aktif rol oynamasını istiyor. Kitabında kendi hayatından yaşadığı deneyimler, hikayeler ve kadınlar konusunda yaptığı istatistik araştırmaları yer alıyor.
Bugün, iş hayatinin her evresinde kadınlar yer alıyor. Fakat liderlik pozisyonlarında bizler çok az sayıda kadını görüyoruz. 30 yıl öncesine göre kadınların üniversite mezunu olma sayısında %50 artış olmasına rağmen son 10 yıl rakamlarına göre kadınların % 14’u üst düzey yönetici ve % 17’si Yönetim Kurulu üyesidir, kadınların hak ettikleri oran bu olmamalıdır.
Dünyayı halen erkekler yönetiyor. Üniversite yıllarında erkeklerden daha iyi durumda olan kadın -ders notlarındaki başarısı ve derse katılım gibi- neden daha sonra aynı başarıyı gösteremiyor? İş hayatının getirdiği engellerin yanında , toplumun ve kendilerinin yarattığı engeller de söz konusu. Kadın, bir aile kurmak, çocuk sahibi olmak için , kariyer basamaklarının çok başında ya da ortalarında işinden ayrılıyor, oysa ayrılması gereken pozisyon ve zaman bu olmamalıdır.
Kadınlar daha küçük bir kız iken de ‘sen lider olmalısın’ gibi telkinler ile eğitilmiyor. Onlara agresif (saldırgan) olmak, açık sözlü olmak, erkeklerden güçlü gibi davranmanın kötü bir davranış olduğu vurgulanıyor. Böyle yetişen kadınlar da bu olayı içselleştiriyor ve işlerine daha fazla asılmak yerine, geri plana çekiliyorlar, kendi kendilerinin bariyerlerini, engellerini yaratıyorlar.
Bugün bir çok en iyi okullardan mezun olmuş, belli bir konuma gelmiş kadın işten ayrılıyor. Ayrılma sebepleri arasında , iş yerindeki cinsiyet ayrımı ücret dengesizliği, esnek çalışma saatlerindeki zorluklar, bir aile kurma isteği ve çocuk sahibi olmak diyebiliriz. İşte bu ayrılma nedenleri de kadın-erkek liderler sayısındaki farkın en büyük nedenidir.
Eğer iş yaşamında liderlik rolünü başarıyorsak, aynı şeyi ev hayatındaki sorumluluklarımızda da yapmalıyız.
“Evde de, işte de her şeyi mükemmel yapmalıyım saçmalığını önce kadınlar kafalarından atsınlar” diyor Sheryl Sandberg.
Ona göre kadınların işten ayrılmasını gerektiren iki neden var: Birincisi ruhsal ve bedensel olarak bir iş molasına ihtiyaç duyduğunda , ikincisi de bebeğini doğurmadan kısa bir süre önce…
Sheryl Sandberg, kadınların doğum izninden sonra işinin başına dönmelerini ve üst pozisyonlara terfi etmek ve lider olmak için çabalamalarını öğütlüyor.
Kadınlar , erkeklere göre yeni bir pozisyonda çalışmak veya terfi istemek konusunda da cesur değiller. Erkekler o pozisyonda olmayı talep ederken, kadınlar onlara öyle bir teklifin gelmesini bekliyorlar. Bir iş toplantısında da , toplantı liderinin ya da yöneticisinin arkasında bir sandalyeye veya uzağında oturmayı tercih ediyorlar. Oysa ortam çekinmeden kendi düşüncelerini söylemenin tam zamanı.
Nasıl onun jenerasyonuna büyükleri, iş-yaşam dengesini ayarlamanın çok zor olduğu konusunda bir uyarıda bulunmadıysa, şimdiki genç bayan jenerasyonuna da bu uyarının fazlası ile yapılmış olduğu görüşünde. Tanıştığı genç bayanlar daha yolun başında iken, bir aile kurmadan ya da çocuk sahibi olmadan , daha az seyahat edebileceği daha kolay işlerin peşinde. Oysa kadının kendini gösterebileceği ve çok başarılı olacağı bir zaman dilimi bu.
“Her başarılı kadının arkasında onu destekleyici bir eş var mıdır?” sorusuna da cevabı şöyle:
“Kadınlar hayat arkadaşlarını ,eşlerini seçerken bir çok soruya cevap aramalılar.
Benim kariyerimi destekleyecek mi? Ev işlerinde bana yardımcı olacak mı? Çocuk sahibi olduğumuzda, çocuğun bakımını eşit şekilde mi paylaşacağız?” gibi…
ve ”Erkekler bebeklerin altını değiştirme işini harika yapıyorlar ama yine de kadınlar kadar sorumluluk almıyorlar. Bir partiye gittiğinizde ve bebek ağladığında anne ve babayı gözlemleyin” diyor.
İlk kim koşuyor, genelde tabii ki kadın… Böylece kadının her zaman iki işi, erkeğin bir işi var diyebilirim.” diye yorumluyor.
O, Harvard’da okuduğu bölümlerin en iyi öğrencisiydi. Ardından çalışma hayatında akıl danıştığı bir çok ‘mentor’ü vardı, ayrıca ona desteğini esirgemeyen harika bir eşi ve esnek çalışma saatleri.
Eleştirmenlere göre her kadın onun kadar şanslı değildi ve bir çok kadının iş yaşamında karşılaştığı zorlukları anlayamazdı.
“Ben öncelikle çok şanslıydım ve harika fırsatlarım , mentor ve destekçilerim vardı. Ama benim kitabımda yazdıklarımda, her kadının iş yaşamında karşı karşıya gelebileceği genel sorunlar da var. Karşılaştığı zorluklar karşısında tereddüt etmek, ikilemde kalmak, kendini suçlu hissetmek, yeteri kadar uyku uyumamak-hem iyi bir yönetici, hem de iyi bir anne olunabileceği ile ilgili.” diyor.
Kitabında ana hatlarıyla bizlere şu mesajları da veriyor:
- Risk almaktan korkmayın
- Herkes tarafından sevilmeseniz de olur.
- Kariyerinizdeki ilerlemeyi merdivenlerin basamakları gibi değil ‘Jungle gym’ gibi düşünün. İçerisinde yön ve yol değiştirmeleri, bazı patikalar ve çıkmaz sokakların da olduğunu…
- Hayal edin. Uzun dönemde kariyerinizde nerede olmak istiyorsunuz?
- Lean In takımı oluşturun.8-10 kişilik bir destek grubu ile ayda bir yapacağınız bu toplantılarda birbirinizi teşvik edin, yaratıcı fikirler geliştirin.
Forbes dergisinin her yıl yaptığı “dünyanın en güçlü 100 kadını” listesinde son dört yıldır ilk sıralarda yer alan Sandberg özetle bize;
“Gelecekte kadınlar üst yönetimde söz sahibi oldukça, bu diğer kadınların durumunu daha iyi anlamaya ve işyerinde daha adaletli bir yönetim sistemine ve eşit ücret politikalarına neden olacaktır” diyor.
Her kadının -işi ne olursa olsun- eşit ve adil bir calışma ortamında takdir edildiği, sevdiği ve mutlu olduğu bir işi yapması dileğiyle…
Sherly Sandberg’in Kariyer basamakları
1987-1991 Harward Üniversitesi İşletme Yönetimi Bölümü
1991-1993 Dünya Bankası, Baş Ekonomisti Larry Summers’in Araştırma Asistanı
1993-1995 MBA, Harward Business School- Master Derecesi
1995-1996 Mc.Kinsey&Co. -Uzman
1996-2001 Hazine Bakanlığı- Şef
2001-2008 Google-Başkan Yardımcısı
2008-2013 Facebook-COO ( Halen bu görevde)
2013 “ Lean In” kitabı Yazarı
Yararlanılan kaynaklar:
Lean In, women,work,and the will to lead, Sheryl Sandberg,Mart 2013
Harward Business Review, Nisan sayısı,2013
Lean In: İşe asılmak, işe tutunmak ( kitapta bu anlamda kullanılmıştır)
