Geçen sayımızda amatör teleskop konusunu ele almıştık. Şimdi yapmayı da öğreneceğiz.
Amatör Teleskop Yapımı ilk etapta kulağa yapılması zor bir şey gelse dahi aslında o kadar da zor değildir. Kesinlikle sabır gerektiren bir uğraştır. İlk tecrübede mutlaka bir bilen desteğine ihtiyaç olacaktır. Lakin tüm işlemler bitipte el emeği teleskoptan ilk ışık alındığı zamanki haz eşi benzeri bulunmaz bir keyiftir.
Aynalı bir teleskobu oluşturan ana parçalar aşağıdaki gibidir.
Birincil ayna: Işığı toplayan içbükey ayna ana parçadır.
İkincil ayna: Birincil aynada toplanan ışığı merceğe yansıtan aynadır. Amatör teleskop yapımında genellikle hazır alınır.
Mercek: İkincil aynanın yansıttığı ışığı gözümüzle göreceğimiz hale çeviren parçadır.
Optik tüp: Birincil ayna ve ikincil aynanın belli uzaklığa göre monte edildiği parçadır.
Kundak: Optik tüpün monte edildiği üç ayaktır (tripod). Amaca göre dobsonian, ekvatoryal ve altazimuth çeşitleri vardır.
Amatör Teleskop Yapım aşamaları 8 ana adımdan oluşur.
Birincil Ayna Kaba Aşındırma
Bu aşamada amaç cam’a belli bir iç bükeylik kazandırmaktır. Bunun için halk dilinde zımpara tozu olarak bilinen silisyum karbürler arada kalacak şekilde cam cama veya cam alete (dişçi alçısına yapıştırılmış cam mozaikten oluşan alet) belli hareketlerle sürtülerek aşındırılır. İstenen derinliğe ulaşıp ulaşmadığı ise hassas ölçüm aleti olan komparatör saati ile ölçülür.
Birincil Ayna İnce Aşındırma
Bu aşamada amaç, birinci aşamada belli bir derinliğe ulaşan camın yüzeyinde oluşan pürüzleri ince zımpara tozları yardımı ile yine cam ve alet’i birbirine sürterek pürüzsüz bir yüzeye ulaştırmaktır.
Birincil Ayna Cilalama
Bu aşamada amaç aşındırması tamamlanan camı, optik reçine dökülmüş alet ile alüminyum oksit yardımıyla cilalayarak tamamen pürüzsüz hale getirerek parlatmaktır.
Birincil Ayna Biçimlendirme
3. Aşamada çalışılan ayna Ronchi testi yardımı ile test edilir. Bu aşamada amaç camın parabollüğünün ve küreselliğinin tamamlanmasıdır. Ronchi test sonuçlarına göre yine 3. Aşamadaki optik reçine dökülmüş lap ile sonuca uygun hareketlerle cilalama işlemine devam edilir.
Camın sırlanarak Ayna haline getirilmesi
Biçimlendirmesi tamamlanan cam sanayide sırlanarak Ayna haline getirilir.
Optik tüp, birincil ayna ve ikincil ayna montajı
Bu aşamada Birincil ayna birincil ayna tutucusuna monte edilir. İkincil ayna ise ikincil aynayı tutacak olan örümceğe monte edilir.
Kundak montajı
Birincil ayna ile ikincil ayna hücresi söz konusu odak uzaklığına göre Optik tüpte ilgili yerlere monte edilir. Kundak montajı da tamamlanıp optik tüp kundağın üzerine yerleştirilir.
Teleskop ayarları:
Kolimasyon ayarı yapılır. Teleskobumuz kullanıma hazırdır.
Nurcan Örtügen Gök