Orta Asya’dan Ortadoğu’ya, Balkanlardan Hindistan ve Pakistan’a geniş bir coğrafyada kutlanan Nevruz bayramı; ülkemiz ve Azerbaycan’da da kutlanmaktadır.
Nevruz, Türk kültüründe ayrı bir yere sahiptir ve köklü bir geçmişi vardır. Toprağın uyanışı, baharın gelişi, bolluğun ve bereketin sembolüdür. Ülke ve inanış olarak baharın müjdelenmesi farklı şekillerde kutlanmaktadır.
En coşkulu kutlandığı ülkelerden olan Azerbaycan’dan gelen köklerim sayesinde, çocukluğumdan beri bu kutlamaları yaşama şansım oldu.
Aile büyüklerimden gördüğüm, duyduğum ve yaşadığım kadarıyla geleneklerimizden bahsetmek isterim.
Nevruzdan ortalama 1 ay önce ‘semeni’ hazırlığı yapılır. Semeni, bir kaba konularak ıslatılan buğdayların yeşermesi sonucu etrafına kırmızı kurdele bağlanan demettir ve toprağın yeşermesi sembolüdür. Yaşam otu da denir.
21 Mart’ta bir hafta önceki salı günü, küçük çocuklar tıpkı Ramazan Bayramı’nda olduğu gibi şeker toplamaya çıkarlar. Şeker, kuruyemiş ve meyve her evde gelecek olan çocuklar için hazır bulundurulur. Gençler ise o gün dileklerini dileyip, yakın gördükleri kişilerin kapılarını dinlerler. Evet doğru duydunuz kapı dinlenir. Duydukları konuşmalar olumlu ve iyi yönde ise dileklerinin olacağına, aksi yönde ise dileklerinin olmayacağına inanılır. Bu sebepten dolayı o akşam evlerde her zaman hoş sözler konuşulur, dinleyene umut olsun diye.
Yumurtalar boyanır, çerezler ve meyveler ile ‘baca baca payı’ denilen ikramlar hazırlanır. 21 Mart’ta evler temizlenir, sofralar kurulur, misafirler ağırlanır ve bayramlaşılır. Akşamına nevruz ateşi yakılır. Niyet edilip üzerinden atlanır.
Geçmişten bugüne her ne kadar asimile olmuşsak da az çok yaşatmaya çalıştığımız zamanlar bunlar. Annem hala bizim için yumurta boyar ve kuruyemiş, meyve, çikolata dolu baca baca payımızı hazır eder. Bu anları çocuklarımla paylaşmak çok keyifli. Umarım onlar da bugünleri ileride çocuklarıyla paylaşabilirler.
Bu tür geleneklerin yaşatılması ve nesilden nesile aktarılması dileğiyle.
Novruz bayramınız mübarek / Nevruz bayramınız kutlu olsun.
Emel Kızıldağ
