Orhan Pamuk’un romanı Yeni Hayat’ın ilk satırları nasıldır bilir misiniz? ‘Bir gün bir kitap okudum ve bütün hayatım değişti. Daha ilk sayfalarındayken bile, kitabın gücünü öyle bir hissettim ki içimde, oturduğum masadan ve sandalyeden gövdemin kopup uzaklaştığını hissettim.’ Orhan Pamuk’un ifade ettiği gibi, okuduğu kitaptan benzer şekilde bahsedenleri duymuşsunuzdur. ‘Bir gün bir kitap okudum ve bütün hayatım değişti’ cümlesi, bibliyoterapi sürecini özetler nitelikte. Bibliyoterapi, kitapların insanların duygusal sorunlarını anlamalarına, yaşam sorunlarına çözüm bulmalarına, farklı bakış açıları geliştirmelerine ve kişisel gelişimlerine katkı sağlama amacı güden bir yöntemdir.
Bibliyoterapinin Tarihçesi
Bibliyoterapi terimi, Yunanca biblion (kitap) ve therapeo (iyileşme) kelimelerinin birleşmesinden gelir ve kitap yoluyla iyileşme anlamına gelir. Bibliyoterapinin kökleri antik Yunan’a kadar uzanır. Antik Yunanlılar, kitapların insanların ruhsal sağlığına katkı sağlayabileceğini keşfettiler. Bu döneme ait bir kütüphane yazıtında ‘ruhun şifa yeri’ yazmaktadır, bu kitapların ruhsal iyileşme için kullanılabilir olduğunu erken bir kanıttır.
Ben kütüphanelerde bulunduğumda, ya da bir evde kitaplığın olduğu odada kendimi daha iyi hissedenlerdenim.
Neden Bibliyoterapi?
Bibliyoterapi; kitaplar insanların duygusal ve psikolojik sağlığına katkıda bulunabilen güçlü bir araç olarak kabul edilmektedir. Bir terapi yöntemi olarak konunun uzmanı psikiyatrlar tarafından pek çok önemli nedenle tercih edilmektedir.
-
Empati ve Anlayış
Bibliyoterapi, bireylerin yaşadıkları sorunların diğer insanlar tarafından da deneyimlendiğini anlamalarına yardımcı olur. Bu, kişinin kendini daha az yalnız hissetmesine ve sorunlarına daha empatik bir bakış açısı geliştirmesine katkıda bulunabilir. Okudukları hikayeler aracılığıyla, danışanlar kendilerini kitap karakterleriyle özdeşleştirerek farklı bakış açıları kazanırlar.
-
Çözüm Çeşitliliği
Bibliyoterapi, farklı kitaplardan farklı çözüm yollarını öğrenme fırsatı sunar. Kişi, okuduğu kitapların karakterlerinin karşılaştığı sorunlara farklı yaklaşımlarını gözlemleyerek kendi sorunlarına yeni bakış açıları kazanabilir. Bu, danışanlara sıkıştıkları sorunları farklı perspektiflerden değerlendirme ve çözüm yolları üretme yetisi kazandırabilir.
-
Duygusal İfadeyi Güçlendirmek
Bibliyoterapi, danışanların duygusal ifade yeteneklerini geliştirmelerine yardımcı olur. Danışanlar okudukları hikayeler aracılığıyla duygularını ifade edebilirler ve bu içlerinde biriken duygusal gerilimi azaltabilir. Bu sayede, danışanlar duygusal rahatlama ve huzur bulabilirler.
-
Sorun Çözme Becerilerinin Gelişimi
Bibliyoterapi, danışanlara sorunlarını farklı bakış açılarından ele alabilme yeteneği kazandırır. Okudukları hikayeler, sorunlara alternatif yaklaşımlar ve çözüm yolları sunar. Bu, danışanların kendi sorunlarını daha etkili bir şekilde ele almalarına yardımcı olabilir.
-
Benlik Saygısı Gelişimi
Bibliyoterapi, bireylerin olumlu bir benlik kavramı geliştirmelerine katkıda bulunabilir. Okudukları hikayeler aracılığıyla kişisel büyüme ve değişim konusunda daha fazla özgüven kazanmalarına yardımcı olabilir. Danışanlar, kitap karakterlerinin yaşadığı deneyimleri özdeşleştirerek kendi güçlü yönlerini keşfedebilirler.
Bu nedenler, bibliyoterapinin tercih edilme nedenlerini ve günümüzde ilgi çekmesini açıkça ortaya koyar.
Bibliyoterapinin Uygulanması
Uzmanlar, bu konuda eğitim almış kişiler tarafından yapılan terapi yöntemi olarak Bibliyoterapi üç evrede gerçekleşir:
Özdeşleşme ve Yansıtmak: Bu evrede, danışanlar okudukları kitapları analiz ederler, karakterleri ve olayları kendi yaşamlarıyla ilişkilendirirler. Bu, sorunlarına farklı bir bakış açısı kazanmalarına yardımcı olur.
Arınma (Katartis): Danışanlar duygusal ifadeye yönlendirilirler ve duygusal rahatlama yaşarlar. Duygusal ifade, içsel rahatlama ve sorunların daha iyi anlaşılmasına yardımcı olabilir.
İçgörü ve Bütünleşmek: Bu evrede, danışanlar sorunlarını kabullenirler ve nedenlerini araştırarak alternatif çözümler geliştirmeye başlarlar. Bu, kişinin yaşantısına daha bütüncül bir bakış açısı kazanmasına yardımcı olur.
Bibliyoterapi ve Değerler Eğitimi
Bibliyoterapi, değerler eğitiminde de kullanılabilir. Kitaplar, çocuklara çeşitli değerleri öğretmek ve içgörü kazandırmak için güçlü bir araç olabilir. Sınıf öğretmenleri, öğrencilere kitap okuma rehberliği yaparak değerler eğitimine katkı sağlayabilirler. Bu konuya bir sonraki yazımda devam edeceğim.
Bibliyoterapi, kitapların insanların duygusal ve psikolojik sağlığına katkıda bulunabilen güçlü bir araç olduğunu göstermektedir. Bu yöntem, insanların sorunlarını anlamalarına, çözümler bulmalarına ve kişisel gelişimlerine katkıda bulunabilir.
Ben kitapların hayatımdaki değerini ve bana kattıkları değeri fark ederek yıllar önce aldığım eğitimlerin etkisi ile Martı Kitap Kulübü’nü kurdum. Kitap ile Sohbet etkinliğini 20 yıla yakın zamandır bibliyoterapik bakış açısıyla okur olmayı deneyimleyerek sürdürüyorum. Hep birlikte AKTİF OKUMA bakış açısıyla kitapların derinliklerine dalıyoruz. Bu yıl Oyuncak Müzesi‘nde 16.sezon buluşmasını gerçekleştireceğiz. Her yıl bir kez Kitap Kulübü Kurmak, Yönetmek ve Liderliğini Yapmak Atölye Programı‘nı açıyorum. Eğitim; Liderlik Davranışı, Bibliyoterapik Okumak, Yaratıcı Okumak, Biyografik okumak, Eleştirel Okumak teknikleri ile kitabı hayatımızda değere dönüştüren, #kitapilesohbet etkinliğinin uygulanmasını içeren bakış açılarını içeriyor.
Bugün okuduğunuz kitaba sorular sorarak, merak ve analiz ederek okur musunuz?
Bibliyoterapi, kitapların insan hayatına olumlu etkilerini kutlamak ve paylaşmak için yeni bir bakış açısı fırsatı sunmaktadır.
Yasemin Sungur
